Muzeum Sztuki Współczesnej
Projekt: 2008
Inwestor: Miasto Wrocław, konkurs
Lokalizacja: Wrocław
Zespół: Marcin Mostafa, Natalia Paszkowska, Piotr Musiałowski / 2PM, Izabela Bartosik, Artur Gosk
Punktem wyjścia dla stworzenia projektu była koncepcja Muzeum Sztuki Współczesnej, którego podstawowym zadaniem nie jest gromadzenie i prezentowanie kolekcji, tylko rejestrowanie na bieżąco nowych zjawisk i zdarzeń artystycznych. We współczesnej sztuce to sam proces twórczy często jest istotniejszy od materialnego dzieła. Muzeum może nie tylko go wyeksponować, ale nawet być katalizatorem pewnych zdarzeń, prowokować je lub przyspieszać.
Zgodnie z tą tezą duża część powierzchni Muzeum w poziomie parteru została uwolniona jako ogólnodostępna przestrzeń, otwarta na wszystkie kierunki i prowadząca do rożnych stref funkcjonalnych Muzeum. Ta przestrzeń to forma otwarta, podlegająca przemianom na skutek artystycznych ingerencji, w swoim charakterze biała i neutralna. To także artystyczne forum, gdzie mają miejsce publiczne dyskusje, performance, eksperymenty, a nawet demonstracje. Tę funkcję podkreślają schody ukształtowane jako wielka otwarta widownia. Sama kubatura Muzeum rozpada się wokół wewnętrznego placu na niezależnie funkcjonujące bloki połączone na najwyższej kondygnacji. W ten sposób powstaje przestrzeń funkcjonalnie tożsama z miejską ulicą, a sztuka w niej wystawiana w przewrotny sposób staje się street artem.
W elewacji budynku zostały wyróżnione szczególne miejsca – punkty widokowe dla zwiedzających, powiązane ze strefami odpoczynku. Pozwalają na spojrzenie m.in. na bulwar Dunikowskiego i park J. Słowackiego z Panoramą Racławicką.
Inspiracją dla nieregularnej formy forum była historia działki, na której powstanie Muzeum – zwarty kwartał zabudowy mieszkaniowej z wąskimi podwórkami wewnątrz. Ostatnia kondygnacja w wierny sposób odzwierciedla kształt przedwojennej zabudowy, rzucając na wewnętrzne ściany budynku cienie z przeszłości. Jednocześnie bryła budynku została ukształtowana jako współczesny w swym wyrazie architektonicznym obiekt. Poprzez swoją wysokość, stonowaną kolorystykę i materiał elewacji nawiązuje zarówno do tradycji Wrocławia, jak i bezpośredniego sąsiedztwa Muzeum Architektury. Zaprojektowany na zasadzie kontrastu pomiędzy masywną i ciemną elewacją zewnętrzną a jasnym i rozświetlonym wnętrzem forum, budynek Muzeum wpuszcza zwiedzających nadciągających z wszystkich stron miasta. Główne wejście i najbardziej otwarta funkcja zostały zlokalizowane od strony wschodniej, w miejscu historycznego placu. Muzeum otwiera się na park, co podkreśla zarówno posadzka, jak i rozsypujące się z tego kierunku na całe miasto pawilony wystawowe. Architektoniczne formy o niedużej skali zastępują plakaty informując mieszkańców o najnowszych wystawach i organizowanych imprezach kulturalnych.
Idea wewnętrznego forum-ulicy była kluczem do rozwiązania rozbudowanej funkcji Muzeum. Projekt zakłada podział na strefy aktywności z niezależnym dostępem do każdej z nich. Każdy dział ma wydzieloną komunikację pionową, zaplecze sanitarne i gospodarcze. Zasadnicza część pomieszczeń technicznych i magazynowych oraz garaż na 50 stanowisk znajdują się na kondygnacjach podziemnych. Na poziomie -1 znajduje się także zespół sal konferencyjnych oraz sala wystawowa dostępne bezpośrednio z forum i doświetlone świetlikami w posadzce placu wejściowego.
Na park J. Słowackiego, oprócz głównych wejść w poziomie parteru, otwiera się kawiarnia, czytelnia biblioteki, klub i pracownia plastyczna dla dzieci. Do wnętrza Muzeum można także wejść bezpośrednio od strony Muzeum Architektury, z ul. Bernardyńskiej przez sklep lub z planowanego ciągu pieszego prowadzącego od pasażu Dunikowskiego, mijając restaurację. Strefy rozmieszczone na parterze mogą funkcjonować niezależnie od godzin otwarcia Muzeum, jednocześnie poprzez kontakt z forum ściśle są z nim związane.
W projekcie istotne było pogodzenie potrzeby stworzenia obiektu wyjątkowego i charakterystycznego w krajobrazie miasta z poszanowaniem tradycji i kontekstu najbliższego otoczenia. Oprócz odniesień historycznych w strukturze obiektu i dopasowania jego skali ważne były decyzje materiałowe. Zewnętrzne elewacje Muzeum wykończono grafitową cegłą. Pojawia się ona w dwóch rodzajach – jako gładka, szkliwiona w górnych partiach elewacji, gdzie odbija słońce oraz matowa, ręcznie formowana w dolnych partiach budynku. Wszędzie układana jest z minimalną, grafitową fugą. Dodatkowo w elewacji pojawiają się nieregularnie rozsypane pełne cegły z mlecznego szkła, w dzień przepuszczające dzienne światło do wnętrza obiektu, w nocy pojawiające się jako galaktyka świecących punktów. W kontraście do zwartych, wręcz monolitycznych elewacji zewnętrznych, wewnętrzne ściany forum wykończone są szklanymi profilami o mlecznym zabarwieniu. Tektoniczne ukształtowanie wnętrza budynku sprawia, że na tym jednorodnym materiale pojawiają się liczne cienie, także te rzucone przez historyczne obrysy podwórek.